xoves, 12 de xuño de 2014

O MONO QUE QUIXO SER ESCRITOR SATÍRICO de AUGUSTO MONTERROSO



AUGUSTO MONTERROSO:  


O MONO QUE QUIXO SER ESCRITOR SATÍRICO



Na selva vivía unha vez un mono que quixo ser escritor satírico. 

Estudou moito, pero pronto se decatou de que para ser escritor satírico lle faltaba coñecer á xente e aplicouse a visitar a todos e  ir aos cócteles e a observalos polo rabo do ollo mentres estaban distraídos coa copa na man. 

Como era de veras gracioso e as súas áxiles piruetas entretiñan os outros animais, en calquera parte era ben recibido e el perfeccionou a arte de ser mellor recibido aínda. 

Non había quen non se encantara coa súa conversa e cando chegaba era agasallado con xúbilo tanto polas monas como polos esposos das monas e polos demais habitantes da selva, ante os cales, por contrarios que fosen a el en política internacional, nacional ou doméstica, se mostraba invariablemente comprensivo; sempre, claro, co ánimo de investigar a fondo a natureza humana e poder retratala nas súas sátiras. 

Así chegou o momento en que entre os animais era o máis experto coñecedor da natureza humana, sen que lle escapase nada. 

Entón, un día dixo vou escribir en contra dos ladróns, e fixouse na Pega, e principiou a facelo con entusiasmo e gozaba e ría e empolicábase de pracer ás árbores polas cousas que se lle ocorrían acerca da Pega; pero de súpeto reflexionou que entre os animais de sociedade que o agasallaban había moitas Pegas e especialmente unha, e que se ían ver retratadas na súa sátira, por suave que a escribise, e desistiu de facelo. 

Despois quixo escribir sobre os oportunistas, e puxo o ollo na Serpe, quen por diferentes medios-auxiliares en realidade da súa arte adulatoria-  lograba sempre conservar, ou substituír, mellorándoos, os seus cargos; pero varias Serpes amigas súas, e especialmente unha, sentiríanse aludidas, e desistiu de facelo.  

Despois desexou satirizar aos laboriosos compulsivos e detívose na Abella, que traballaba estupidamente sen saber para que nin para quen; pero por medo de que os seus amigos deste xénero, e especialmente un, se ofendesen, rematou comparándoa favorablemente coa cigarra, que egoísta non cara a máis que cantar e cantar dándollas de poeta, e desistiu de facelo. 

Despois ocorréuselle escribir contra a promiscuidade sexual e enfilou a súa sátira contra as galiñas adúlteras que andaban todo o día inquedas en busca de Galiños; pero tantas destas recibírano que temeu mancalas, e desistiu de facelo. 

Finalmente elaborou unha lista completa das debilidades e os defectos humanos e non encontrou contra quen dirixir as súas baterías, pois todos estaban nos amigos que compartían a súa mesa e nel mesmo. 

Nese momento renunciou a ser escritor satírico e empezoulle a dar pola mística e o amor e esas cousas; pero a raíz diso, xa se sabe como é a xente, todos dixeron que se volvera tolo e xa non o recibiron tan ben nin con tanto gusto.

Traducido por Estefanía R.









En la selva vivía una vez un Mono que quiso ser escritor satírico.

Estudió mucho, pero pronto se dio cuenta de que para ser escritor satírico le faltaba conocer a la gente y se aplicó a visitar a todos y a ir a los cocteles y a observarlos por el rabo del ojo mientras estaban distraídos con la copa en la mano.

Como era de veras gracioso y sus ágiles piruetas entretenían a los otros animales, en cualquier parte era bien recibido y él perfeccionó el arte de ser mejor recibido aún.

No había quien no se encantara con su conversación y cuando llegaba era agasajado con júbilo tanto por las Monas como por los esposos de las Monas y por los demás habitantes de la Selva, ante los cuales, por contrarios que fueran a él en política internacional, nacional o doméstica, se mostraba invariablemente comprensivo; siempre, claro, con el ánimo de investigar a fondo la naturaleza humana y poder retratarla en sus sátiras.

Así llegó el momento en que entre los animales era el más experto conocedor de la naturaleza humana, sin que se le escapara nada.

Entonces, un día dijo voy a escribir en contra de los ladrones, y se fijó en la Urraca, y principió a hacerlo con entusiasmo y gozaba y se reía y se encaramaba de placer a los árboles por las cosas que se le ocurrían acerca de la Urraca; pero de repente reflexionó que entre los animales de sociedad que lo agasajaban había muchas Urracas y especialmente una, y que se iban a ver retratadas en su sátira, por suave que la escribiera, y desistió de hacerlo.

Después quiso escribir sobre los oportunistas, y puso el ojo en la Serpiente, quien por diferentes medios -auxiliares en realidad de su arte adulatorio- lograba siempre conservar, o sustituir, mejorándolos, sus cargos; pero varias Serpientes amigas suyas, y especialmente una, se sentirían aludidas, y desistió de hacerlo.

Después deseó satirizar a los laboriosos compulsivos y se detuvo en la Abeja, que trabajaba estúpidamente sin saber para qué ni para quién; pero por miedo de que sus amigos de este género, y especialmente uno, se ofendieran, terminó comparándola favorablemente con la Cigarra, que egoísta no hacia más que cantar y cantar dándoselas de poeta, y desistió de hacerlo.

Después se le ocurrió escribir contra la promiscuidad sexual y enfiló su sátira contra las Gallinas adúlteras que andaban todo el día inquietas en busca de Gallitos; pero tantas de éstas lo habían recibido que temió lastimarlas, y desistió de hacerlo.

Finalmente elaboró una lista completa de las debilidades y los defectos humanos y no encontró contra quién dirigir sus baterías, pues todos estaban en los amigos que compartían su mesa y en él mismo.

En ese momento renunció a ser escritor satírico y le empezó a dar por la Mística y el Amor y esas cosas; pero a raíz de eso, ya se sabe cómo es la gente, todos dijeron que se había vuelto loco y ya no lo recibieron tan bien ni con tanto gusto.
FIN



mércores, 11 de xuño de 2014

INSTRUCIÓNS PARA CHORAR de JULIO CORTÁZAR



Deixando a un lado os motivos, ateñámonos ao xeito correcto de chorar, entendendo por esto un choro que non ingrese no barullo, nin que insulte ao sorriso coa súa paralela e torpe semellanza. O choro medio ou ordinario consiste nunha contracción xeral da face e un son espasmódico acompañado de bágoas e mocos, estes últimos á fin, pois o choro remata no momento no que un se soa enérxicamente.
Para chorar, leva a imaxinación cara vostede mesmo, e se esto resúltalle imposible por contraer o costume de crer no mundo exterior, pense nun cuberto de formigas ou neses golfos do estreito de Magalláns no que non entra ninguén, nunca.
Chegado o choro, taparase con decoro a face usando ambas mans coa palma cara dentro. Os nenos chorarán coa manga da camisola contra a cara, e preferentemente nun rincón do cuarto.

Duración media do choro, tres minutos.


Traducido por Lucía P.


HISTORIA DE CRONOPIOS Y DE FAMAS

-''Instrucciones para llorar''.

Dejando de lado los motivos, atengámonos a la manera correcta de llorar, entendiendo por esto un llanto que no ingrese en el escándalo, ni que insulte a la sonrisa con su paralela y torpe semejanza. El llanto medio u ordinario consiste en una contracción general del rostro y un sonido espasmódico acompañado de lágrimas y mocos, estos últimos al final, pues el llanto se acaba en el momento en el que uno se suena enérgicamente.
Para llorar, dirija la imaginación hacia usted mismo, y si esto le resulta imposible por haber contraído el hábito de creer en el mundo exterior, piense en un patio cubierto de hormigas o en esos golfos del estrecho de Magallanes en los que no entra nadie, nunca.
Llegado el llanto, se tapará con decoro el rostro usando ambas manos con la palma hacia dentro. Los niños llorarán con la manga del saco contra la cara, y de preferencia en un rincón del cuarto. Duración media del llanto, tres minutos.



bágoa vista ao microscoìo

sábado, 7 de xuño de 2014

DEPREDADOR ( anónimo)



DEPREDADOR

Había anos que Andrea non se sentía tan leda, sentíase tranquila, sosegada, en paz, como nunha nube, como nun irrematable soño. Un cadente asubío soaba a súa dereita. A súa vida ata entón fora como a de calquera outra muller de clase media, casada aos vinte e poucos e cun par de nenos antes dos trinta. Namorada os primeiros anos de casada, leda co nacemento das xemelgas. Pasaban os anos e o sentimento cara a Daniel, o seu marido, pasaba de amor a cariño, de cariño a indiferenza e de indiferenza a resentimento. Andrea aguantou o que puido, sobre todo polas xemelgas, pero a corda tensouse demasiado e rematou por romper. Separada antes dos corenta, díxose que debería volver intentalo, que o merecía. Non era doado con dúas nenas de 9 anos, se os homes eluden o compromiso cunha muller solteira e sen cargas, que non farían cunha muller na súa situación. Aínda así, ía intentalo, era bastante guapa, aínda non perdera de todo a figura dos seus 20 anos e tenia a idade xusta para atraer tanto homes un pouco mais novos que ela como mais maduros. Andrea buscou na súa axenda o numero de Kim, unha rapaza rusa de 22 anos á que xa confiara outras veces ás xemelgas, a chamou e quedou con ela para que o fixese de canguro esa noite. Eran as nove da noite, deitou as nenas. Kim chegaría ás dez, tiña o tempo xusto para arranxarse. Deuse unha ducha rápida, secouse o pelo e maquillouse. Elixiu o vestido, non lle foi moi complicado, tampouco podía permitirse ter un bo fondo de armario, así que tiña  pouco onde elixir. As medias, os zapatos, rematou de peitearse, deuse o ultimo retoque de maquillaxe e perfumouse. As dez en punto, Kim xa chegara e recibira as oportunas instrucións. Subiu a polo bolso e recolleu da mesa de noite o "flyer" coa dirección do "Single ´ s Bar". O taxi deixouna xusto diante do neon de "Single ´ s Bar". A pesar de non estar nunca alí, cría recodar aquel neon, non sabia onde o vira, pero lle soaba. O bar non se diferenciaba moito de calquera outro bar de copas, a excepción debería de ser a clientela, normalmente "singles", que é como se lles chamaba agora ás persoas desemparelladas, de entre trinta e tantos a cincuenta e poucos coa case exclusiva intención de deixar de ser "singles". Sentouse nun tallo xunto á barra, pediu un Martini ao camareiro e sacou un cigarro da tabaqueira. Antes de que o puidese achegar aos seus labios, xa tiña a chama dun acendedor fronte aos seus ollos. Acendeu o cigarro e deu as grazas amablemente. O home presentouse, chamábase Esteban. Non máis de corenta anos, un setenta e tantos, oitenta quilos, non é que fose guapo pero o seu rostro infundía certo interese. Charlaron durante máis dunha hora e Andrea tomouse como tres ou catro Martinis máis, había tempo que non bebía e o alcohol xa ruborizara as súas meixelas, e esvaída a súa vergoña inicial. A conversación encamiñábase irremediablemente a un terreo mais persoal. Non é que Andrea tivese ido alí con ningunha intención en concreto, pero empezou a acariciar a idea de deixarse levar e non se retirar se aquilo podía rematar en sexo, despois de todo levaba sen facelo meses e as ultimas e contadas veces co seu marido foran realmente desastrosas. Saíron do bar e volveron a primeira esquina, alí debería estar aparcado o coche de Esteban. Era unha escura quella e á mente de Andrea veu a imaxe do neon do bar, vírao cara a unhas semanas no noticiero, saíu nunha noticia sobre a violación e asasinato dunha muller nunha quella anexa a aquel bar. Sentiu o tacto dun pano de seda apertando o seu colo. O asubío seguía soando regular e cadente ao seu lado dereito, parecíalle sentir unha leve presión no dedo corazón, pero seguía feliz, sumida nesa nube, nese soño cada vez máis soporífero. O rítmico asubío deixou a súa cadencia e converteuse nun longo asubío sen fin.


Traducido por Xabier L.



DEPREDADOR

Hacía años que Andrea no se sentía tan feliz, se sentía tranquila, sosegada, en paz, como en una nube, como en un interminable sueño. Un cadente pitido sonaba a su derecha. Su vida hasta entonces había sido como la de cualquier otra mujer de clase media, casada a los veinte y pocos y con un par de niños antes de los treinta. Enamorada los primeros años de casada, feliz con el nacimiento de las gemelas. Pasaban los años y el sentimiento hacia Daniel, su marido, pasaba de amor a cariño, de cariño a indiferencia y de indiferencia a resentimiento. Andrea aguantó lo que pudo, sobre todo por las gemelas, pero la cuerda se tensó demasiado y acabó por romperse. Separada antes de los cuarenta, se dijo que debería volver a intentarlo, que se lo merecía. No era fácil con dos niñas de 9 años, si los hombres rehúyen el compromiso con una mujer soltera y sin cargas, que no harían con una mujer en su situación. Aún así, iba a intentarlo, era bastante guapa, aún no había perdido del todo la figura de sus 20 años y tenia la edad justa para atraer tanto a hombres un poco mas jóvenes que ella como mas maduros. Andrea buscó en su agenda el numero de Kim, una chica rusa de 22 años a la que ya había confiado otras veces a las gemelas, la llamó y quedó con ella para que le hiciera de canguro esa noche. Eran las nueve de la noche, acostó a las niñas. Kim llegaría a las diez, tenía el tiempo justo para arreglarse. Se dio una ducha rápida , se secó el pelo y se maquilló. Eligió el vestido, no le fue muy complicado, tampoco podía permitirse tener un buen fondo de armario, así que tenia poco donde elegir. Las medias, los zapatos, terminó de peinarse, se dio el ultimo retoque de maquillaje y se perfumó. Las diez en punto, Kim ya había llegado y había recibido las oportunas instrucciones. Subió a por el bolso y recogió de la mesilla el flyer con la dirección del Single´s Bar. El taxi la dejó justo delante del neón de Single´s Bar. A pesar de no haber estado nunca allí, creía recodar aquel neón, no sabia donde lo había visto, pero le sonaba. El bar no se diferenciaba mucho de cualquier otro bar de copas, la excepción debería de ser la clientela, normalmente “singles”, que es como se les llamaba ahora a las personas desparejadas, de entre treinta y tantos a cincuenta y pocos con la casi exclusiva intención de dejar de ser “singles”. Se sentó en un taburete junto a la barra, pidió un Martini al camarero y sacó un cigarrillo de la tabaquera. Antes de que pudiera haberlo acercado a sus labios, ya tenia la llama de un encendedor frente a sus ojos. Encendió el cigarrillo y dio las gracias amablemente. El hombre se presentó, se llamaba Esteban. No más de cuarenta años, uno setenta y tantos, ochenta kilos, no es que fuera guapo pero su rostro infundía cierto interés. Charlaron durante más de una hora y Andrea se tomó como tres o cuatro Martinis más, hacia tiempo que no bebía y el alcohol ya había sonrojado sus mejillas y difuminado su vergüenza inicial. La conversación se encaminaba irremediablemente a un terreno mas personal. No es que Andrea hubiera ido allí con ninguna intención en concreto, pero empezó a acariciar la idea de dejarse llevar y no retirarse si aquello podía terminar en sexo, después de todo llevaba meses sin hacerlo y las ultimas y contadas veces con su marido habían sido realmente desastrosas. Salieron del bar y volvieron la primera esquina, allí debería estar aparcado el coche de Esteban. Era un oscuro callejón y a la mente de Andrea vino la imagen del neón del bar, lo había visto hacia unas semanas en el noticiero, salió en una noticia sobre la violación y asesinato de una mujer en un callejón anejo a aquel bar. Sintió el tacto de un pañuelo de seda apretando su cuello. El pitido seguía sonando regular y cadente a su lado derecho, le parecía sentir una leve presión en el dedo corazón, pero seguía feliz, sumida en esa nube, en ese sueño cada vez más soporífero. El rítmico pitido dejó su cadencia y se convirtió en un largo pitido sin fin.



NOTA: É un bo texto para practicar os verbos que non son reflexivos en galego.

O CAMALEÓN QUE NON SABÍA DE QUE COR SE HABÍA PÓR de AUGUSTO MONTERROSO

O CAMALEÓN QUE FINALMENTE NON SABÍA DE QUE COR PORSE
[Fábula. Texto completo.]
Augusto Monterroso


Nun país moi remoto, en plena Selva, presentouse fai moitos anos un tempo malo no que o
Camaleón, a quen lle dera pola política, entrou nun estado de total desconcerto, pois os 
outros animais, asesorados pola Raposa, enteiráronse das súas artimañas e comezaron a 
contrarrestalas levando día e noite nos petos xogos de diversos vidros de cores para 
combater a súa ambigüidade e hipocrisía, de maneira que cando el estaba morado e por 
calquera circunstancia do momento necesitaba volverse, digamos azul, sacaban 
rapidamente un vidro vermello a través do cal o vían, e para eles continuaba sendo o 
mesmo Camaleón morado, aínda que se conducira coma Camaleón azul; e cando estaba 
vermello e por motivacións especiais volvíase alaranxado, empregaban o vidro 
correspondente e o seguían vendo tal cal.

Isto só en canto as cores primarias, pois o método xeralizouse tanto que co tempo non 
había xa quen non levara consigo un equipo completo de vidros para aqueles casos nos que
o mañoso tornábase simplemente agrisado, ou verdiazul, ou de  calquera cor máis 
ou menos indefinida, para dar coa cal eran necesarias tres, catro ou cinco superposicións de vidros.

Pero o bo foi que o Camaleón, considerando que todos eran da súa condición, adoptou 
tamén o sistema.

Entón era cousa de velos a todos nas rúas sacando e alternando vidros a medida que 
cambiaban de cores, segundo o clima político ou as opinións políticas prevalecentes ese día
da semana ou a esa hora do día ou da noite.

Como é doado comprender, isto converteuse nunha especie de perigosa confusión das 
linguas; pero pronto os máis listos déronse  conta de que aquilo sería a ruína xeral se 
non se regramentaba dalgunha maneira, a menos de que todos estiveran dispostos a ser 
cegados e perdidos definitivamente polos deuses, e restableceron a orde.

Ademáis do estatuído polo Regramento que se redactou con esa fin, o dereito 
consuetudinario fixou pola súa parte regras de refinada urbanidade, según as cales, se 
algún carecera dun vidro de determinada cor urxente para se disfrazar ou para descubrir a 
verdadeira cor dalguén, podía recorrer inclusive aos seus propios inimigos para que llo 
prestaran, de acordo coa súa necesidade do momento, coma sucedía entre as nacións máis
civilizadas.

Só o León que polo entón era o Presidente da Selva ría duns e doutros, aínda que as veces 
socarronamente xogaba tamén un pouco ao seu, por divertirse.
Desa época ven o ditode que 

todo Camaleón é según a cor 
do vidro co que se mira.


Traducido por Eva






EL CAMALEÓN QUE NO SABÍA DE QUE COLOR PONERSE 
[Fábula. Texto completo.]
Augusto Monterroso

En un país muy remoto, en plena Selva, se presentó hace muchos años un tiempo malo en 
el que el Camaleón, a quien le había dado por la política, entró en un estado de total 
desconcierto, pues los otros animales, asesorados por la Zorra, se habían enterado de sus 
artimañas y empezaron a contrarrestarlas llevando día y noche en los bolsillos juegos de 
diversos vidrios de colores para combatir su ambigüedad e hipocresía, de manera que 
cuando él estaba morado y por cualquier circunstancia del momento necesitaba volverse, 
digamos, azul, sacaban rápidamente un cristal rojo a través del cual lo veían, y para ellos 
continuaba siendo el mismo Camaleón morado, aunque se condujera como Camaleón azul;
y cuando estaba rojo y por motivaciones especiales se volvía anaranjado, usaban el cristal 
correspondiente y lo seguían viendo tal cual.
Esto sólo en cuanto a los colores primarios, pues el método se generalizó tanto que con el
tiempo no había ya quien no llevara consigo un equipo completo de cristales para aquellos
casos en que el mañoso se tornaba simplemente grisáceo, o verdiazul, o de cualquier color
más o menos indefinido, para dar el cual eran necesarias tres, cuatro o cinco
superposiciones de cristales.
Pero lo bueno fue que el Camaleón, considerando que todos eran de su condición, adoptó
también el sistema.
Entonces era cosa de verlos a todos en las calles sacando y alternando cristales a medida
que cambiaban de colores, según el clima político o las opiniones políticas prevalecientes
ese día de la semana o a esa hora del día o de la noche.
Como es fácil comprender, esto se convirtió en una especie de peligrosa confusión de las
lenguas; pero pronto los más listos se dieron cuenta de que aquello sería la ruina general si
no se reglamentaba de alguna manera, a menos de que todos estuvieran dispuestos a ser
cegados y perdidos definitivamente por los dioses, y restablecieron el orden.
Además de lo estatuido por el Reglamento que se redactó con ese fin, el derecho
consuetudinario fijó por su parte reglas de refinada urbanidad, según las cuales, si alguno
carecía de un vidrio de determinado color urgente para disfrazarse o para descubrir el
verdadero color de alguien, podía recurrir inclusive a sus propios enemigos para que se lo
prestaran, de acuerdo con su necesidad del momento, como sucedía entre las naciones
más civilizadas.
Sólo el León que por entonces era el Presidente de la Selva se reía de unos y de otros,
aunque a veces socarronamente jugaba también un poco a lo suyo, por divertirse.
De esa época viene el dicho de que

todo Camaleón es según el color
del cristal con que se mira.



A ovella negra (Augusto Monterroso)

Nun afastado país, existiu hai moitos anos unha Ovella negra. Foi fusilada.
Un século despois, o rabaño arrepentido ergeulle unha estatua ecuestre que quedou moi ben no parque.
Así, a partir deste momento, cada vez que aparecían ovellas negras eran de súpeto pasadas polas armas para que as futuras xeracións de ovellas comúns e correntes puidéranse  exercitar tamén na escultura.





 Teoría de Dulcinea (Juan José Arreola)

Nun lugar solitario cuxo nome non vén ao caso houbo un home que se pasou a vida eludindo á muller concreta. Preferiu o gozo manual da lectura, e era feliz cada vez que un cabaleiro andante arremetía a fondo un desas vagas pantasmas femininos, feitos de virtudes e saias superpostas, que agardan ó heroe despois de catrocentas páxinas de fazañas, embustes e despropósitos.
No umbral da vellez, unha muller de carne e óso puxo sitio ao anacoreta na súa cova. Con calquera pretexto entraba ao apousento e invadíao cun forte aroma de suor e de lá, de nova muller campesiña requentada polo sol.

O cabaleiro perdeu a cabeza, pero lonxe de atrapar á que tiña en fronte, botouse a través de páxinas e páxinas, dun pomposo monstro de fantasía. Camiñou moitas leguas, alanceou cordeiros e muíños, afeitou unas cantas aciñeiras e deu tres ou catro saltos no aire.

Ao volver da busca infrutuosa, a morte agardáballe na porta da súa casa. So tivo tempo para ditar un testamento cavernoso, dende o fondo da súa alma reseca. Pero un rostro poeirento de pastora lavouse con bágoas verdadeiras, e tivo un fulgor inútil ante a tumba do cabaleiro demente.

Traducido por Pablo M.





La oveja negra:

En un lejano país existió hace muchos años una Oveja negra. Fue fusilada.
Un siglo después, el rebaño arrepentido le levantó una estatua ecuestre que quedó muy bien en el parque.
Así, en lo sucesivo, cada vez que aparecían ovejas negras eran rápidamente pasadas por las armas para que las futuras generaciones de ovejas comunes y corrientes pudieran ejercitarse también en la escultura.



Teoría de Dulcinea:

En un lugar solitario cuyo nombre no viene al caso hubo un hombre que se pasó la vida eludiendo a la mujer concreta. Prefirió el goce manual de la lectura, y se congratulaba eficazmente cada vez que un caballero andante embestía a fondo uno de esos vagos fantasmas femeninos, hechos de virtudes y faldas superpuestas, que aguardan al héroe después de cuatrocientas páginas de hazañas, embustes y despropósitos.
En el umbral de la vejez, una mujer de carne y hueso puso sitio al anacoreta en su cueva. Con cualquier pretexto entraba al aposento y lo invadía con un fuerte aroma de sudor y de lana, de joven mujer campesina recalentada por el sol.
El caballero perdió la cabeza, pero lejos de atrapar a la que tenía enfrente, se echó en pos a través de páginas y páginas, de un pomposo engendro de fantasía. Caminó muchas leguas, alanceó corderos y molinos, desbarbó unas cuantas encinas y dio tres o cuatro zapatetas en el aire.
Al volver de la búsqueda infructuosa, la muerte le aguardaba en la puerta de su casa. Sólo tuvo tiempo para dictar un testamento cavernoso, desde el fondo de su alma reseca. Pero un rostro polvoriento de pastora se lavó con lágrimas verdaderas, y tuvo un destello inútil ante la tumba del caballero demente.



A NOITE DOS FEOS de MARIO BENEDETTI


A noite dos feos

1
Ambos os dous somos feos. Nin sequera vulgarmente feos. Ela ten un pómulo afundido. Dende os oito anos, cando lle fixeron a operación. A miña noxenta marca xunto á boca vén dunha queimadura feroz, acontecida a comezos da miña adolescencia. Tampouco puiden dicirse que teñamos ollos tenros, esa sorte de faros de xustificación polos que ás veces os horribles conseguen arrimarse á beleza. Non, de ningún modo. Tanto os dela coma os meus son ollos de resentimento, que só reflicten a pouca ou ningunha resignación con que enfrontamos o noso infortunio. Quizais iso nos unise. Talvez unido non sexa a palabra máis apropiada. Refírome ao odio implacable que cada un de nós sente polo seu propio rostro.
Coñecémonos á entrada do cine, facendo cola para ver na pantalla dous fermosos calquera. Alí foi onde por primeira vez nos examinamos sen simpatía pero con escura solidariedade; alí foi onde rexistramos, xa dende a primeira ollada, as nosas respectivas soidades. Na cola todos estaban de dous, pero ademais eran auténticas parellas: esposos, noivos, amantes, abueliños, vaia saber un. Todos- da man ou do brazo- tiñan a alguén. Só ela e eu tiñamos as mans soltas e crispadas.
Mirámonos as respectivas fealdades con detemento, con insolencia, sen curiosidade. Percorrín a fenda do seu pómulo coa garantía de desenvoltura que me outorgaba a miña meixela encollida. Ela non se ruborizou. Gustoume que fose dura, que devolvese a miña inspección cunha ollada minuciosa á zona lisa, brillante, sen barba, da miña vella queimadura.
Por fin entramos. Sentámonos en filas distintas, pero contiguas. Ela non podía mirarme, pero eu, aínda na penumbra, podía distinguir a súa caluga de pelos louros, a súa orella fresca ben formada. Era a orella do seu lado normal.
Durante unha hora e corenta minutos admiramos as respectivas belezas do rudo heroe e a suave heroína. Polo menos eu fun sempre capaz de admirar o lindo. A miña animadversión resérvoa para o meu rostro e ás veces para Deus. Tamén para o rostro doutros feos, doutros espantallos. Quizais debería sentir piedade, pero non podo. A verdade é que son algo así como espellos. Ás veces pregúntome que sorte tería corrido o mito se Narciso tivese tido un pómulo afundido, ou o ácido lle tivese queimado a meixela, ou lle faltase medio nariz, ou tivese unha costura na fronte.
Espereina á saída. Camiñei uns metros xunto a ela, e logo faleille. Cando se detivo e me mirou, tiven a impresión de que vacilaba. Inviteina a que charlásemos un anaco nun café ou unha confeitaría. De pronto aceptou.
A confeitaría estaba chea, pero nese momento desocupouse unha mesa. A medida que pasabamos entre a xente, quedaban ás nosas costas os sinais, os xestos de asombro. As miñas antenas están particularmente adestradas para captar esa curiosidade enfermiza, ese inconsciente sadismo dos que ten un rostro corrente, milagrosamente simétrico. Pero esta vez nin sequera era necesaria a miña adestrada intuición, xa que os meus oídos alcanzaban para rexistrar murmurios, tusidiños, falsas carrasperas. Un rostro horrible e illado ten evidentemente o seu interese; pero dúas fealdades xuntas constitúen en si mesma un espectáculo maior, pouco menos que coordinado; algo que se debe mirar en compañía, xunto a un deses ben parecidos cos que merece compartirse o mundo.
Sentámonos, pedimos dous xeados, e ela tivo coraxe (iso tamén me gustou) para sacar do bolso o seu espelliño e arranxarse o pelo. O seu lindo pelo.
" Que está a pensar? ", preguntei.
Ela gardou o espello e sorriu. O pozo da meixela cambiou de forma.
"Un lugar común", dixo. "Tal para cal ".
Falamos longamente. Á hora e media houbo que pedir dous cafés para xustificar a prolongada permanencia. De pronto decateime cunha franqueza tan ferinte que ameazaba traspasar a sinceridade e converterse de que tanto ela coma eu estabamos a falar nun case equivalente da hipocrisía. Decidín tirarme a fondo.
"Vostede séntese excluída do mundo, verdade? "
"Si", dixo, aínda mirándome.
"Vostede admira os fermosos, aos normais. Vostede quixera ter un rostro tan equilibrado como esa rapariga que esta á súa dereita, a pesar de que vostede é intelixente, e vostede, a xulgar pola súa risa, irremisiblemente estúpida. "
"Si. "
Por primeira vez non puido soster a miña mirada.
"Eu tamén quixera iso. Pero hai unha posibilidade, sabe?, de que vostede e eu cheguemos a algo. "
" Algo como que? "
"Como querernos, caramba. Ou simplemente conxeniar. Chámea como queira, pero hai unha posibilidade. "
Ela puxo cara de non. Non quería concibir esperanzas.
"Prométame non tomar como un chalado. "
"Prometo. "
"A posibilidade é meternos na noite. Na noite íntegra. No escuro total. Enténdeme? "
"Non. "
"! Ten que entenderme! O escuro total. Onde vostede non me vexa, onde eu non a vexa. O seu corpo é lindo, ¿non o sabía? "
Ruborizouse, e a fenda da meixela volveuse subitamente escarlata.
"Vivo só, nun apartamento, e queda preto"
Levantou a cabeza e agora si me mirou preguntándome, descubrindo sobre min, tratando desesperadamente de chegar a un diagnóstico.
"Imos", dixo.

2
Non só apaguei a luz senón que ademais corrín a dobre cortina. Ao meu lado ela respiraba. E non era unha respiración afanosa. Non quixo que a axudase a espirse.
Eu non vía nada, nada. Pero igual puiden decatarme de que agora estaba inmóbil, á espera. Estirei cautelosamente unha man, ata achar o seu peito. O meu tacto transmitiume unha versión estimulante, poderosa. Así vin o seu ventre, o seu sexo. As súas mans tamén me viron.
Nese instante comprendín que debía arrancarme (e arrancala) daquela mentira que eu mesmo fabricara. Ou intentado fabricar. Foi como un lóstrego. Non eramos iso. Non eramos iso. Tiven que recorrer a todas as miñas reservas de coraxe, pero fíxeno. A miña man ascendeu lentamente ata o seu rostro, encontrou o suco de horror, e empezou unha lenta, convincente e convencida caricia. En realidade os meus dedos ( ao principio un pouco trementes, logo progresivamente serenos) pasaron moitas veces sobre as súas bágoas.
Entón, cando eu menos o esperaba, a súa man tamén chegou á miña cara, e pasou e repasou o costurón e o pelello liso, esa illa sen barba da miña marca sinistra.
Choramos ata a alba. Desgraciados, felices. Logo levanteime e descorrín a cortina dobre. FIN

Traducido por Paula L








La noche de los feos
1
Ambos somos feos. Ni siquiera vulgarmente feos. Ella tiene un pómulo hundido. Desde los ocho años, cuando le hicieron la operación. Mi asquerosa marca junto a la boca viene de una quemadura feroz, ocurrida a comienzos de mi adolescencia. Tampoco puede decirse que tengamos ojos tiernos, esa suerte de faros de justificación por los que a veces los horribles consiguen arrimarse a la belleza. No, de ningún modo. Tanto los de ella como los míos son ojos de resentimiento, que sólo reflejan la poca o ninguna resignación con que enfrentamos nuestro infortunio. Quizá eso nos haya unido. Tal vez unido no sea la palabra más apropiada. Me refiero al odio implacable que cada uno de nosotros siente por su propio rostro.
Nos conocimos a la entrada del cine, haciendo cola para ver en la pantalla a dos hermosos cualesquiera. Allí fue donde por primera vez nos examinamos sin simpatía pero con oscura solidaridad; allí fue donde registramos, ya desde la primera ojeada, nuestras respectivas soledades. En la cola todos estaban de dos, pero además eran auténticas parejas: esposos, novios, amantes, abuelitos, vaya uno a saber. Todos- de la mano o del brazo- tenían a alguien. Sólo ella y yo teníamos las manos sueltas y crispadas.
Nos miramos las respectivas fealdades con detenimiento, con insolencia, sin curiosidad. Recorrí la hendidura de su pómulo con la garantía de desparpajo que me otorgaba mi mejilla encogida. Ella no se sonrojó. Me gustó que fuera dura, que devolviera mi inspección con una ojeada minuciosa a la zona lisa, brillante, sin barba, de mi vieja quemadura.
Por fin entramos. Nos sentamos en filas distintas, pero contiguas. Ella no podía mirarme, pero yo, aun en la penumbra, podía distinguir su nuca de pelos rubios, su oreja fresca bien formada. Era la oreja de su lado normal.
Durante una hora y cuarenta minutos admiramos las respectivas bellezas del rudo héroe y la suave heroína. Por lo menos yo he sido siempre capaz de admirar lo lindo. Mi animadversión la reservo para mi rostro y a veces para Dios. También para el rostro de otros feos, de otros espantajos. Quizá debería sentir piedad, pero no puedo. La verdad es que son algo así como espejos. A veces me pregunto qué suerte habría corrido el mito si Narciso hubiera tenido un pómulo hundido, o el ácido le hubiera quemado la mejilla, o le faltara media nariz, o tuviera una costura en la frente.
La esperé a la salida. Caminé unos metros junto a ella, y luego le hablé. Cuando se detuvo y me miró, tuve la impresión de que vacilaba. La invité a que charláramos un rato en un café o una confitería. De pronto aceptó.
La confitería estaba llena, pero en ese momento se desocupó una mesa. A medida que pasábamos entre la gente, quedaban nuestras espaldas las señas, los gestos de asombro. Mis antenas están particularmente adiestradas para captar esa curiosidad enfermiza, ese inconsciente sadismo de los que tiene un rostro corriente, milagrosamente simétrico. Pero esta vez ni siquiera era necesaria mi adiestrada intuición, ya que mis oídos alcanzaban para registrar murmullos, tosecitas, falsas carrasperas. Un rostro horrible y aislado tiene evidentemente su interés; pero dos fealdades juntas constituyen en sí misma un espectáculo mayor, poco menos que coordinado; algo que se debe mirar en compañía, junto a uno de esos bien parecidos con quienes merece compartirse el mundo.
Nos sentamos, pedimos dos helados, y ella tuvo coraje (eso también me gusto) para sacar del bolso su espejito y arreglarse el pelo. Su lindo pelo.
“¿Qué está pensando?”,  pregunté.
Ella guardó el espejo y sonrió. El pozo de la mejilla cambió de forma.
“Un lugar común”, dijo. “Tal para cual”.
Hablamos largamente. A la hora y media hubo que pedir dos cafés para justificar la prolongada permanencia. De pronto me di cuenta de que tanto ella como yo estábamos hablando con una franqueza tan hiriente que amenazaba traspasar la sinceridad y convertirse en un casi equivalente de la hipocresía. Decidí tirarme a fondo.
“Usted se siente excluida del mundo, ¿verdad?”
“Sí”, dijo, todavía mirándome.
“Usted admira a los hermosos, a los normales. Usted quisiera tener un rostro tan equilibrado como esa muchachita que ésta a su derecha, a pesar de que usted es inteligente, y ella, a juzgar por su risa, irremisiblemente estúpida.”
“Sí.”
Por primera vez no pudo sostener mi mirada.
“Yo también quisiera eso. Pero hay una posibilidad, ¿sabe?, de que usted y yo lleguemos a algo.”
“¿Algo cómo qué?”
“Como querernos, caramba. O simplemente congeniar. Llámela como quiera, pero hay una posibilidad.”
Ella frunció el ceño. No quería concebir esperanzas.
“Prométame no tomarme como un chiflado.”
“Prometo.”
“La posibilidad es meternos en la noche. En la noche íntegra. En lo oscuro total. ¿Me entiende?”
“No.”
“! Tiene que entenderme! Lo oscuro total. Donde usted no me vea, donde yo no la vea. Su cuerpo es lindo, ¿no lo sabía?”
Se sonrojó, y la hendidura de la mejilla se volvió súbitamente escarlata.
“Vivo solo, en un apartamento, y queda cerca”
Levantó la cabeza y ahora sí me miró preguntándome, averiguando sobre mí, tratando desesperadamente de llegar a un diagnóstico.
“Vamos”, dijo.
2
No sólo apagué la luz sino que además corrí la doble cortina. A mi lado ella respiraba. Y no era una respiración afanosa. No quiso que la ayudara a desvestirse.
Yo no veía nada, nada. Pero igual pude darme cuenta de que ahora estaba inmóvil, a la espera. Estiré cautelosamente una mano, hasta hallar su pecho. Mi tacto me transmitió una versión estimulante,  poderosa.  Así vi su vientre, su sexo. Sus manos también me vieron.
En ese instante comprendí que debía arrancarme (y arrancarla) de aquella mentira que yo mismo había fabricado. O intentado fabricar. Fue como un relámpago. No éramos eso. No éramos eso. Tuve que recurrir a todas mis reservas de coraje, pero lo hice. Mi mano ascendió lentamente hasta su rostro, encontró el surco de horror, y empezó una lenta, convincente y convencida caricia. En realidad mis dedos ( al principio un poco temblorosos, luego progresivamente serenos) pasaron muchas veces sobre sus lágrimas.
Entonces , cuando yo menos lo esperaba, su mano también llegó a mi cara, y pasó y repasó el costurón y el pellejo liso, esa isla sin barba de mi marca siniestra.
Lloramos hasta el alba. Desgraciados, felices. Luego me levanté y descorrí la cortina doble.  FIN

O OUTRO EU de MARIO BENEDETTI



O outro eu




Tratábase dun rapaz corrente: nos pantalóns formábanselle xeonlleiras, lía historietas, facía ruído cando comía, metía os dedos ao nariz, roncaba na sesta, chamábase Armando. Corrente en todo menos nunha cousa: tiña Outro Eu.

O Outro Eu usaba certa poesía na mirada, namorábase das actrices, mentía cautelosamente, emocionábase nos atardeceres. Ao rapaz preocupáballe moito o seu Outro Eu e facíalle sentirse incómodo fronte aos seus amigos. Por outra parte o Outro Eu era melancólico, e debido a iso, Armando non podía ser tan vulgar como era o seu desexo.

Unha tarde Armando chegou canso do traballo, quitou os zapatos, moveu lentamente os dedos dos pés e acendeu a radio. Na radio estaba Mozart, pero o rapaz durmiuse. Cando espertou o Outro Eu choraba con desconsolo. No primeiro momento, o rapaz non soubo que facer, pero despois refíxose e insultou concienciudamente o Outro Eu. Este non dixo nada, pero á mañá seguinte suicidárase.

Ao principio a morte do Outro Eu foi un rudo golpe para o pobre Armando, pero deseguida pensou que agora si podería ser enteiramente vulgar. Ese pensamento reconfortouno.

Só levaba cinco días de loito, cando saíu á rúa co propósito de lucir a súa nova e completa vulgaridade. Dende lonxe viu que se achegaban os seus amigos. Iso encheuno de felicidade e inmediatamente estalou en risadas.

Non obstante, cando pasaron xunto a el, eles non notaron a súa presenza. Para peor de males, o rapaz alcanzou a escoitar que comentaban: «Pobre Armando. E pensar que parecía tan forte e saudable».

O rapaz non tivo máis remedio que deixar de rir e, ao mesmo tempo, sentiu á altura do esterno un afogo que se parecía bastante á nostalxia. Pero non puido sentir auténtica melancolía, porque toda a melancolía se a levara o Outro Eu.

Tradución de Sara P.

René Magritte: O dobre secreto



El Otro Yo
[Cuento. Texto completo]
Mario Benedetti


Se trataba de un muchacho corriente: en los pantalones se le formaban rodilleras, leía historietas, hacía ruido cuando comía, se metía los dedos a la nariz, roncaba en la siesta, se llamaba Armando. Corriente en todo menos en una cosa: tenía Otro Yo.
El Otro Yo usaba cierta poesía en la mirada, se enamoraba de las actrices, mentía cautelosamente, se emocionaba en los atardeceres. Al muchacho le preocupaba mucho su Otro Yo y le hacía sentirse incómodo frente a sus amigos. Por otra parte el Otro Yo era melancólico, y debido a ello, Armando no podía ser tan vulgar como era su deseo.
Una tarde Armando llegó cansado del trabajo, se quitó los zapatos, movió lentamente los dedos de los pies y encendió la radio. En la radio estaba Mozart, pero el muchacho se durmió. Cuando despertó el Otro Yo lloraba con desconsuelo. En el primer momento, el muchacho no supo qué hacer, pero después se rehizo e insultó concienzudamente al Otro Yo. Este no dijo nada, pero a la mañana siguiente se había suicidado.
Al principio la muerte del Otro Yo fue un rudo golpe para el pobre Armando, pero enseguida pensó que ahora sí podría ser enteramente vulgar. Ese pensamiento lo reconfortó.
Sólo llevaba cinco días de luto, cuando salió a la calle con el propósito de lucir su nueva y completa vulgaridad. Desde lejos vio que se acercaban sus amigos. Eso le lleno de felicidad e inmediatamente estalló en risotadas.
Sin embargo, cuando pasaron junto a él, ellos no notaron su presencia. Para peor de males, el muchacho alcanzó a escuchar que comentaban: «Pobre Armando. Y pensar que parecía tan fuerte y saludable».
El muchacho no tuvo más remedio que dejar de reír y, al mismo tiempo, sintió a la altura del esternón un ahogo que se parecía bastante a la nostalgia. Pero no pudo sentir auténtica melancolía, porque toda la melancolía se la había llevado el Otro Yo.
FIN




martes, 3 de xuño de 2014

TODO SE TRADUCE





OS BÁRBAROS

Nos, os bárbaros, vivíamos en montañas, en covas húmidas e escuras, comendo bagas, roubando ovos dos niños, e apertándonos os uns ós outros cando a noite facíase insufrible.
Era certo que, as veces, un trémolo xordo chamábanos. Temerosos, descendíamos polo bosque ata ver o camiño que construíran os homes do poboado, e víamos as caravanas, as ricas carruaxes, os soldados de brillantes coirazas. E era tanto u odio e a envexa e a rabia, que precipitabamos sobre eles grosas pedras (Eran a nosa única arma) e escapabamos antes de que nos alcanzaran os seus dardos.
As veces, no máis sombrío e intricado do bosque, aparecían homes do poboado que berraban e axitaban os brazos. Acercábanse e ofrecíannos inútiles obxectos. Acariciaban ós nenos e, con xestos, tentaban ensinarnos algunha cousa, pero iso ofendíanos e faltaba que un dos nosos gruñise para que todos nos abalanzásemos sobre eles e esnaquizáramos os seus artilúxios e os despezaramos. Os homes que viñan o noso encontro non eran, ademais, coma os soldados. Eran infelices que se deixaban atropelar, que choraban se rompíamos as súas caixas de finas follas de signos apertados. Dos soldados fuxiamos, pero a aqueles vellos que viñan en son de paz poderíamos atalos ás arbores e torturalos sen perigo. Babexando, danzabamos diante deles, aplicabámoslles brasas candentes, ofrecíamolos á fame das mulleres e dos nenos que colgaban dos seus peitos.
Sen embargo, as veces, disciplinados exércitos de soldados avanzaban xeometricamente sobre o bosque. Nos berrabamos, lanzabámoslles pedras, mostrabámoslles as bocas desdentadas, co xesto de ameaza que víamos por ós cans, pero eles despregábanse, e capturaban algúns dos nosos, e os lanceaban, e  os demais só podíamos retroceder, internarnos máis no bosque, ocultarnos no máis espeso, no máis inhóspito das súas profundidades.
Agora xa case todo o bosque era seu. Rebeldes, rabiosos, ascendemos polas montañas mentres eles estenden os seus poboados, os seus camiños empedrados, os seus obedientes animais. Debemos retirarnos cada vez máis, ata conxelarnos de frío nestes cumios de neve onde nada vive, onde nada hai que lles poida ser útil. Aquí apertámonos, minguados, incapaces de comprender cómo son tan hábiles para aplicarse sobre o corpo finas peles de onde sacan as súas afiadas armas.
Nas montañas, loitamos por sobrevivir fronte os osos e a chuvia. Vagamos na busca de comida, aínda que cada vez é máis difícil evitar ós homes do poboado, os homes sabios, ós que tanto odiamos.

Eles creen que non pensamos, pero equivócanse. Abondaría que viran as nosas unllas rotas de escarvar na terra, a nosa ollada agre e intolerante, a nosa rabia; abondaría iso para que ó fin déranse conta de que tamén sabemos preguntarnos por que a vitoria ten que ser súa.



Pedro Ugarte
Tradución de Aarón 
Todo o que está en vermella hai que correxilo


Los Barbaros
Nosotros, los bárbaros, vivíamos en las montañas, en cuevas húmedas y oscuras, comiendo bayas, robando huevos de los nidos y apretándonos los unos contra los otros cuando la noche se hacía insufrible.
Era cierto que, a veces, un trémolo sordo nos llamaba. Temerosos, descendíamos por el bosque hasta ver el camino que habían construido los hombres del poblado, y veíamos las caravanas, los ricos carruajes, los soldados de brillantes corazas. Y era tanto el odio y la envidia y la rabia, que precipitábamos sobre ellos gruesas piedras (eran nuestra única arma) y escapábamos antes de que nos alcanzaran sus dardos.
A veces, en lo más sombrío e intrincado del bosque, aparecían hombres del poblado que gritaban y agitaban los brazos. Se acercaban y nos ofrecían inútiles objetos. Acariciaban a los niños y, con gestos, trataban de enseñarnos alguna cosa, pero eso nos ofendía, y bastaba que uno de los nuestros gruñera para que todos nos abalanzáramos sobre ellos y destrozáramos sus artilugios y los despedazáramos. Los hombres que venían a nuestro encuentro no eran, además, como los soldados; eran infelices que se dejaban atropellar, que lloraban si rompíamos sus cajas de finas hojas llenas de signos apretados. De los soldados salíamos huyendo, pero a aquellos viejos que venían en son de paz podíamos atarlos a los árboles y torturarlos sin peligro. Babeando, danzábamos delante de ellos, les aplicábamos brasas candentes, los ofrecíamos al hambre de nuestras mujeres y de los niños que colgaban de sus pechos.
Sin embargo, a veces, disciplinados ejércitos de soldados avanzaban geométricamente sobre el bosque. Nosotros chillábamos, les lanzábamos piedras, les mostrábamos las bocas desdentadas con el gesto de amenaza que veíamos poner a los perros,  pero ellos se desplegaban, y capturaban a algunos de los nuestros, y los lanceaban, y los demás sólo podíamos retroceder, adentrarnos más en el bosque, ocultarnos en lo más espeso, en lo más inhóspito de sus profundidades.
Ahora ya casi todo el bosque es suyo. Rebeldes, rabiosos, ascendemos por las montañas mientras ellos extienden sus poblados, sus caminos empedrados, sus obedientes animales. Debemos retirarnos cada vez más, hasta aterirnos de frío en estas cumbres de nieve donde nada vive, donde nada hay que les pueda ser útil. Aquí nos apretamos, diezmados, cada vez más hambrientos, incapaces de comprender cómo son tan hábiles para aplicarse sobre el cuerpo finas pieles, de dónde sacan sus afiladas armas.
En las montañas, luchamos por sobrevivir frente a los osos y la lluvia. Vagamos en busca de comida, aunque cada vez es más difícil evitar a los hombres del poblado, los hombres sabios, los que tanto odiamos.
Ellos creen que no pensamos, pero se equivocan. Bastaría que vieran nuestras uñas rotas de escarbar la tierra, nuestra mirada agria e intolerante, nuestra rabia; bastaría eso para que al fin se dieran cuenta de que también sabemos preguntarnos por qué la victoria ha de ser suya.




carballeira no Castro de Penalba







O conto do galo capón



               Os que querían durmir, non por esgotamento senon por nostalxia dos sonos recurriron a toda clase de métodos esgotadores. Reuníanse a conversar sen tregua, a repetirse durante horas e horas os mesmos chistes, a complicar ata os límites da exasperación o conto do galo capón, que era un xogo infinito no que o narrador preguntaba se querían  que lles contara o conto do galo capón, e cando contestaban que , o narrador dicía que non pedira que dixeran que , senon que se querían que lles contara o conto do galo capón, e cando contestaban que non, o narrador dicía que non lles pedira que dixeran que non, senon que se querían que lles contara o conto do galo capón,  e cando se quedaban calados o narrador dicía que non lles pedira que quedaran calados, senon que se querían  que lles contara o conto do galo capón, e ninguén podía marchar, porque o narrador dicía que non lles pedira que se foran, senon que se querían que lles contase o conto do galo capón, e así sucesivamente, nun círculo vicioso que prolongábase por noites enteiras.

García Márquez
Tradución de Ana




   Los que querían dormir, no por cansancio sino por nostalgia de los sueños, recurrieron a toda clase de métodos agotadores. Se reunían a conversar sin tregua, a repetirse durante horas y horas los mismos chistes, a complicar hasta los límites de la exasperación el cuento del gallo capón, que era un juego infinito en que el narrador preguntaba si querían que les contara el cuento del gallo capón, y cuando contestaban que sí, el narrador decía que no había pedido que dijeran que sí, sino que si querían que les contara el cuento del gallo capón, y cuando contestaban que no, el narrador decía que no les había pedido que dijeran que no, sino que si querían que les contara el cuento del gallo capón, y cuando se quedaban callados el narrador decía que no les había pedido que se quedaran callados, sino que si querían que les contara el cuento del gallo capón, y nadie podía irse, porque el narrador decía que no les había pedido que se fueran, sino que si querían que les contara el cuento del gallo capón, y así sucesivamente, en un círculo vicioso que se prolongaba por noches enteras.