Manoel Antonio: De catro a catro
INTENCIÓNS
Encheremol-as velas
c'a luz náufraga d'a madrugada
Pendurando en dous puntos cardinaes
a randeeira esguía
d'o pailebote branco
c'as suas mans loiras
acenan mil adeuses as estrelas
Inventaremos frustradas descobertas
a barlovento d'os horizontes
pra acelerar os abolidos corazóns
d'os nosos veleiros defraudados
Halaremos pol-o chicote
d'un meridián innumerado
N-a illa anónima
de cada singladura
esculcaremos o remorso d'a cidade
Ela noitámbula desfollará
como unha margarida prostibularia
a Rosa d'os Ventos d'o noso corazón
Encadearemos adeuses d'escuma
pra todal-as prayas perdidas
Xuntaremos cuadernos en branco
d'a novela errante d'o vento
Pescaremos n-a rede d'os atlas
ronseles de Simbad
E cazaremol-a vela
sobre o torso rebelde d'as tormentas
pra trincar a escota d'unha ilusión.
A FRAGATA VELLA
Te-los ollos distantes
decorados de rostros xoviais
que os vellos mariñeiros
permutaron polos climas antípodas
Levas no leme
un pulo de brazos tensos
que retorceron os largacíos
horizontes d'o mar
O vento
atortorando
desfollou dos velamios
outonos de mocedades
Mercabas colares circunmeridiáns
nos bazares de estrelas
Amarrabas faros dispersos
co simblador calabrote do ronsel
Floreciches no mar
primaveras amargas
de foulas e escamallos
Inda que o vento encalme
tremela nas túas velas
unha rafega de transmigracións
Nese teu corazón innumerábel
tamén enchen e devalan
as mareas do meu corazón.
TRAVESÍA
Troqueles reiterados
o reloxe e o Sol
alcuñaron moedas efímeras
que repetían todas
a mesma cara e a mesma cruz
A costa e o Mar
escamotearon unánimes dorsos
permutadores d'a mesma
loxincua evasión
Temos un estrangoado diagrama
repasado por todol-os novelos d'horizonte
que viraron a proa e a Rosa d'os Ventos
N-a fasquía d'os barcos anónimos
postos a flote pol-a madrugada
estraviados n-o roteiro d'o serán
persistiron sempre
a mesma foula e o mesmo ronsel
Ese intertroque de radiogramas
que reeditaron os faros e as estrelas
dou-nos a multiplicación monótona
d'as mesmas letras d'o mesmo morse
Foi a derradeira ráfega de vento
quen nos desfollous de todal-as lembranzas?
O Mundo
que xa non sabe
mais que repetir unha volta consabida
rachou clandestinamente
as follas imprevistas d'os almanaques
C'as nosas mans suicidas
espallaremos n-o carroussel d'os ventos
os catro puntos cardinaes
Mentras
o timoel
arrumbará proa a Ningures
Repetiremol-os cansos corazóns
cronometrando monotonías
N-as velas indecisas
follea o vento un indelébel
álbum de leit-motiws
O minuteiro
(tic-tac)
asumeu o compás d'as travesías
OS CÓBADOS NO VARANDAL
Atopamos esta madrugada
n-a gayola d'o Mar
unha illa perdida
Armaremos de novo a gayola
Vai a saír o Sol
improvisado e desourentado
Xa temos tantas estrelas
e tantas lúas sumisas
que non caben n-o barco nin n-a noite
Xuntaremos paxaros sin xeografía
pra xogar c'as distanzas
d'as súas áas amplexadoras
E os adeuses d'as nubes
mudos e irremediabes
E armaremos unha rede de ronseles
pra recobrar as saudades
c'o seu viaxe feito
pol-os oucéanos d'o noso corazón.
SOS
Fomos ficando sós
o Mar o barco e mais nós
Roubaron-nos os Sol
O paquebote esmaltado
que cosía con liñas de fume
áxiles cadros sin marco
Roubaron-nos o vento
Aquel veleiro que se evadeu
pol-a corda floxa d'o horizonte
Este oucéano desatracou d'as costas
e os ventos d'a Roseta
ourentaron-se ao esquenzo
As nosas soedades
veñen de tan lonxe
como as horas d'o reloxe
Pero tamén sabemos a maniobra
d'os navíos que fondean
a sotavento d'unha singladura
N-o cuadrante estantío d'as estrelas
ficou parada esta hora:
O cadavre d'o Mar
fixo d'o barco un cadaleito
Fume de pipa Saudade
Noite Silenzo Frío
E ficamos nós sós
sin o Mar e sin o barco
nós.
AO AFOGADO
Xa che levaran os ollos
relingadores de lonxanías
e pescadores de profondidades
Xa che levaran a voz
asolagada n-a furna xiróvaga
por onde escoan as tempestades
Xa che levaran os azos
enmallados n-a rede sonora
d'os cordaxes ereutos
O vento aínda escovaba
c'as poutas d'escuma
n-a xerfa
mais cadaleitos
Ibas xuntando soedades
Por un burato d'o Mar
chopaches un día a buscar-te
A noiva goleta
enloitada de branco
que cose roitas esquencidas
acena n-o vento as súas velas
como ese pano d'as despedidas.
GARDA DE 12 A 4
Envergada n-un mastro d'a Lúa
agarda-nos a meia noite
O sino de proa
emoveita voz astral
zarpou bogando despedidas
Estraviaron-se os pasos d'o Mar
n-os vieiros d'o vento desertor
E perdeu-se pol-a popa
desamarrado
o ronsel
Fomo-nos trasbordando
ao cabotaxe d'as constelacións
Inventores de pseudo continentes
que imos a descobrir
esculcamol-as roitas
balizadas de loceiros
C'un faro n-a man
cronometramos o pulso d'as tormentas
que predín os semáforos astraes
- Prepara-se un naufraxo
c'a ausenza cómplice d'o Sol!
Vente ventiño d'o mar
vente ventiño mareiro
Vente ventiño d'o mar
vente noso compañeiro
E as horas a sotavento
van desviando-se de nós
A alba intrusa
bateu as catro horas
Era o sino de proa
que tornaba d'o Mar
a voz desarbolada
o velamio frustrado.
RECALADA
Atoparemos n-o peirán
as follas evadidas
d'o almanaque d'os nosos soños
As novas rúas de sempre
eishibirán o escaparate
d'as mesmas noivas inéditas
Fumaremos n-as pipas despeitivas
todal-as transeuntes
hostilidades mudas
O vaso desbicado n-outro porto
remataremol-o eiquí n-o mesmo bar
cabo d'o mariñeiro desconecido
que nos repite a mesma
ubicua sorrisa loira
N-os burdeles xa saben
que a nosa moeda
ten o anverso de ouro
e o reverso sentimental
Os ecos imprevistos
d'o noso cantar sonámbulo
apagarán os focos d'a madrugada
Mañán despertaremos
n-a ausenza d'esta xornada
Esquivou-se unha folla
d'o diario efusivo
Eramol-os espeutadores
n-a prestidixitación
d'unha hora artificial.
NAVY BAR
Este bar ten balances
E tamén está listo
pra se facer á vela
Encheron-nos o vaso
con toda a auga d'o Mar
pra compor un cock-tail de horizontes
Pendurados d'as horas
atlas xeográficos d'esperantos
están sin tradución
E tatexan as pipas
c'o ademán políglota d'as bandeiras
Ese cantar improvisado
é o mesmo
que xa se improvisou n-algures
Quen chegou avisando-nos
d'esa cita noiturna que temos
c'o vento ao N E
n-a encrucillada d'as estrelas apagadas?
Eiquí bebe de incónito
o Mariñeiro Desconecido
- sin xeografía nin literatura -
A noite d'os naufraxos
c'o seu brazo salvavidas
aferrará con nosco unha vela de chubascos
O vaso derradeiro
estaba cheo de despedidas
Pol-as rúas dispersas
ibamo-nos fechando
cada un dentro d'a súa alta-mar
N-o repouso d'algún vaso
todal-as noites naufraga o Bar.
BALADA DO PAILEBOTE BRANCO
Escoitábamos o vento
rindo-se malévolo
debaixo d'o seu disfraz
E tamén contou o barco
a hestoria d'o piloto
a d'o gavieiro e a d'o rapaz
Vós xa sabedes todo
Eso que dín as estampas
d'o libro de Simbad
Pero el contou-nos o resto
"Estreaba o horizonte
unha largacía audaz"...
O barco foi percorrendo
as cicatrices sentimentaes
que lle deixaron vellos navegantes
E os adeuses que leva n-a vela
grabados por miradas
tristes definitivas e distantes
Un día fixo-se ao mar
c'a parola ceifada n-os beizos
E xa nunca volveu
Agora eu busco un vello mariñeiro
ou unha hestoria d'o pailebote branco
ou calquer outra cousa...
que sei eu!
Escoitábamos o vento
rindo-se malévolo
debaixo d'o seu disfraz
Pero a hestoria d'o pailebote branco
non-a sabía o piloto
nin o gavieiro
nin o rapaz.
O CARTAFOL DO VENTO
O vento perdeu as follas
d'o seu cartafol
- Esas que os chubascos
mecanógrafos
tecolean n-o manual d'os mastros?
As gavotas non teñen quitasol
pero fan raudos equilibrios
pol-o aramio transparente
de todal-as ortodrómicas d'o ceo
O pailebote sin velas
- serán esas que o vento
levou n-o seu cartafol?
tamén fai equilibrios n-o ronsel
C'a boca aberta
- cai-lle a baba -
está mirando-nos o babión d'o Sol.
LIED OHNE WORTE
Aboya un esbardar de marusías
tentando os ceos sin atopar a Lua
Pero a Lua esta noite
desertou d'os almanaques
Murcha antre duas follas
- violedas pensamentos -
d'o manual póstumo
- outono madrigaes -
que versifiquei eu
Mansas vagas unánimes
reorgaizan-se detrás d'o vento
Cando pase a ráfega derradeira
dirá-nos adeus
c'o pano branco d'o gaf-tope
Alude a un fracaso
de follas amarelas
e renova-se a sorrisa d'os mastros
sempre c'as ponlas novas e xoviaes
Noiva miña
vestida de lua
que romantizas
¡tan cursi!
pol-o xardín
Sentei-me a proa
fumando a miña pipa
Pero outra noite pensarei en ti.
A ESTRELA DESCOÑECIDA
Eu vin-te decote acobadada
n-aquela fenestra
- tan a trasmán!
que penduraches d'unha constelación
O horizonte arrincaba cada día
pra ti
a folla d'almanaque d'unha vela
Pero nunca s'enmallou
n-a falsa rede d'os mapas celestes
a túa loira virxinidade
Cómplice a noite
engayolaba o sestante d'os mariños
inxénuas perversións catalogadas
Viuva reiterada de todol-os vinte anos
que os mariñeiros repiten
cada volta que afogan
Endexamais souberon os cadavres sin rumbo
que ti os amortallabas c'o teu ollar
Emproáramos a meia noite
A sotavento d'a nosa singladura
vai decote unha nube desarbolada
C'a súa esponxa de sombra
borrou pra sempre o teu mudo perfil
A alba nova sorprendeu-me
cacheando antre os loceiros
unha despedida que se me perdeu.
CALMA DE 6 A 8
N-a xerfa esbara o Sol
tras d'os ausentes oleaxes
As velas frouxas
póstumo rompeolas d'os chubascos
cosen os farrapos con fíos de sol morno
Unha gatova ventrílocua
peteirando n-o ouro inmorredoiro
que os afogados deixaron aboyando
O sol-por fechará-se
dentro d'o mais intauto disco
As nosas pipas atentas
acobadadas ao lecer
Un intre o vapor intruso
coseu de presa a relinga d'o horizonte
Alén d'o mundo
está o castelo de proa
Hai un mariñeiro vello
que ven de volta de todol-os naufraxos
E trai o fio d'as aventuras
- non se sabe o remate-
que as dársenas estantías
viron evadir-se a bardo d'as bric-barcas
- O capitán Pardeiro
non afogou
"Perdeu-se" canda o bergantín-
Axustou-se a xordina
largacía coma unha nosa ollada
a buguina d'o Mar
Tremela n'a mareta levián
un remorso ou pesadelo
O navío
as mans trincadas
vai borrando c'os pés o ronsel
Xa non virá o vento
por que a noite fechou todal-as portas
- Esa luz desvelada
n-a fenestra d'a Lua-
Ao bater a hora imprevista d'o relevo
coseu as adoas soltas
d'o toque d'as Trindades
O ceo foise abuado e friorento
Todo finou?
Oh miragre!
As mesmas estrelas
aínda están
aínda están alí.
DESCOBERTA
Quen fechou esta noite
a fenestra azul d'o Mar?
Este Mar fuxitivo
de todal-as riveiras
Náufrago d'o neboeiro
que desviou o rumbo
d'os puntos cardinaes
Ficaron as gavotas
tres singladuras a sotavento
Desourentaron-se os arroaces
intrusos e impunes
Hoxe ninguén dá c'a relinga
pra aferrar os panos d'o horizonte
E este serán tampouco
engayolaremol-o Sol
O Sol era un paxaro triste
que se pousaba n-o penol.
LECER
Gavotas que levan n-o peteiro
as cartas d'os mariñeiros namorados
Vapores burgueses
que nos ofrecen o remborque d'o seu fume
Pero as nosas velas encalmadas
espantan a bandazos
as horas como moscas
Vigo está tan lonxe
que se desourentaron as cartas mariñas
Unha pipa mais
de vagar
deicar ver a hora que dá o reloxe
Entra unha fría de vento?
- moi ben!
Enrolará-se a pausa
n-as suas espiraes
E non sabemos
(abonda xa de paréntesis)
engadir-nos outra volta
a todo eso que se nos esquenceu.
S.O.S
Todos presentíamos que a noite
preparaba algún sofisma
E o faro estraviado
daba o S-O-S
n-o morse
- clave Orión -
d'as estrelas
Eses brazos abertos d'a vela
son os mesmos d'o vento
que se despreguizou
N-a man d'o Mar esquencidizo
os loceiros peteiran a bicada
A estrela d'os cabarets
c'un cigarro n-os beizos
pide lume aos catro puntos cardinaes
Pol-a Galaxia chea de seixos
un astro vello vai c'o seu farol
Que dan os almanaques
pra esta meia-noite?
Pero aínda non sabemos
de que banda vai chegar a meia-noite
E o faro estraviado
vai esgotar o seu stock de S-O-S.
AO REVERSO DA NOITE
Loceiros degolados
desangran-se de ouro n-o Mar
De par de nós
a Lua
fai ronseles infecundos
Mentres sonea a mareta
vai folleando n-o libro d'as velas
Irredentos velamios eshaustos
resiñados a pendurar d'a cruz
Estrelas inconscentes
mecanizan o ouseso tic-tac
A auga toda d'os oucéanos
ensumeu-se n-unha bágoa
E o pano branco d'o novo día
enxugará os ollos d'o ceo.
ADEUS
Antre a calima
traspondo o meu ollar
esquivou-se o velamio
Deixou-nos a badía
chea d'a súa ausenza
e a mañán sin perspeitiva
Agora en terra
arredado de min-mesmo
por un oucéano de singladuras
o vento d'a Ría
vai virando a folla de cada emoción
- O Sol indiferente
Sirena augardentosa d'os vapores
Un retrayo de fume
n-o rompeolas d'a paisaxe
Os engranaxes d'a grua
esmoen a mañán morna -
Debaixo d'os meus pasos
xurde o ronsel d'a Vila natal
Ela c'os brazos cheos de sono
teima salvar-me d'un naufraxo antigo
E os meus ouvidos incautos
queren dormir n-o colo
d'as cantigas vellas
Eu cacheaba todol-os segredos
d'as miñas mans valdeiras
por que algo foi que se me perdeu n-o Mar
... alguén que chora dentro de min
por aquel outro eu
que se vai n-o veleiro
pra sempre
coma un morto
c'o peso eterno de todol-os adeuses.
Manoel Antonio: De catro a catro, 1928
